Lun 21 a viz Eost, niv.110
Sizhun 34 - 2006

Pellgargit ar pennadoù e stumm Word

Petra oa keleier Bremaik bloaz zo? Klikit amañ!

Evit distreiñ d'ar bajenn degemer

 

 

 

 

sizhun a-raok

 

 

 

 

 

 

 

 

Ur roue evit ar Vaoried

 

 

Ar Vaoried, ur bobl staliet e Zeland-Nevez abaoe ouzhpenn 800 vloaz, a vefe e-tro 4,1 milion anezho e Zeland-Nevez hiziv an deiz, da lavarout eo 15 % eus ar boblañs. Aet e oa ar rouanez Te Arikinui Dame Te Atairangikaahu da Anaon er sizhun dremenet. 75 vloaz e oa. 150 vloaz zo e oa bet krouet da vat ar rouantelezh Maori evit klask talañ ouzh trevadennerien ar rouantelezh saoz. C'hwec'h roue Maori zo bet betek-henn. Kentañ Ministrez Zeland-Nevez, Helen Clark a oa aze evit enoriñ ar rouanez Maori aet da Anaon, hag ur gerig ofisiel zo bet kaset gant Elizabeth II.

Mab henañ ar rouanez Te Atairangikaahu eo zo bet lakaet da roue dec'h, dirak miliadoù a dud, e Su Auckland en ur gêr anvet Ngaruawahia. Tuheitia Paki, 51 bloaz, zo bremañ seizhvet roue ar Vaoried. Gant mamm Tuheitia Paki e oa bet graet kalz a strivoù evit reizhañ kudennoù an tachennoù douar a oa c'hoazh abaoe an trevadenniñ. Abaoe daou vloaz eo aet war-raok ivez an emsav evit sevenadur ha yezh ar Vaoried, gant harp ar rouanez Te Ata.

 

 

 

 

 

 

 

 

Privezioù sec’h evit an hañv ?

 

 

A-benn nebeut ez aio lod ac’hanoc’h da vakañsiñ hag ho po tro d’ober gant privezioù disheñvel : privezioù kimiek e-barzh ho karavanenn, reoù “à la Turque” war tachennoù kampiñ zo pe c’hoazh, da vont da blegañ e kreiz ar c’hoadoù. Ha sur a-walc’h e vioc’h dibreder war an doare ma vez graet war-dro ho... lastez, padal bremañ oc’h boas da zibab ho lastez plastik diouzh ar re gartoñs pe diouzh ar gwer pe me oar. Ya ’vat, ar privezioù hag ar pezh zo lakaet e-barzh a gont kalzig e-barzh kudennoù ar saotradur.

Da gentañ e vez implijet e-tro 40 litrad dour mat da evañ evit skarzhañ fank un den bemdez (da lâret eo war-dro 14m3 ar bloaz) hep soñjal en diouer a zour mat a zo o kreskiñ. Met gwashoc’h a zo : 60% eus an dour zo da buraat a zeu eus ar privezioù, pezh a goust ker-ruz d’an holl hag a saotr ar stêrioù ivez. Kollet e vez ar fank-se ha ned a ket da “humus” ken : an douar a ya war baouraat abalamour ma sachomp warnañ gant hor boued met ne restaolomp ket ar pezh a zebromp.

Peseurt diskoulm? Ar privezioù sec’h, pe war gouzer, ha n’int ket un distro d’an toull lous a veze kavet e foñs jardin hon tud-kozh : lakaet e vez div loiad vras a vrenn-heskenn e-lec’h dour, e mod-se ne zeu ket c’hwezh hag a vez kroget gant ar c’hompostaj diouzhtu. Goude-se ur wezh ar sizhun e vez goullonderet ar sailh war ar c’hompost. Ha war-lerc’h bloaz e c’heller implijout ar c’hompost el liorzh. Ret eo kompren ez eo ar fank ul lodenn eus kelc’hiad ar c’harbon ha n’eo ket eus kelc’hiad an dour : ur sotoni ekologel ha kimiek eus ar re washañ eo meskañ dour ha fank. Hag abalamour d’an dour e teu ar c’hwezh ivez : n’eo ket ar memes go a ya en-dro er c’harbon, en dour pe hep aer.

Gant ar privezioù sec’h e vez espernet dour mat, ne vez ket saotret rouedadoù an dour hag ar stêrioù gant ar c’haoc’h, hag e vez pinvidikaet an douar en-dro. Ouzhpenn-se eo kalz marc’hatmatoc’h eget ar privezioù dre zour : peurliesañ e vez roet ar brenn-heskenn evit netra. Perak pas sevel privezioù sec’h lem-laka da amprouiñ e-kerzh ar vakañsoù?

 

Morwena Audic

Evit gouzout hiroc’h :

http://www.habitat-ecologique.org/toilette.html

Un p’tit coin pour soulager la planète, Christophe Elain, Editions la goûte d’or

 

 

 

 

 

 

 

 

An arz er chapelioù

 

 

Abaoe 1992 emañ ar gevredigezh "an arz er chapelioù" o lakaat da gejañ asambles an holl re o deus ul liamm bennak gant ar chapelioù (kumunioù, kevredigezhioù karter, tud a iliz) hag a zo un elfenn a bouez er sevenadur war ar maez e Breizh. O fal a zo pediñ arzourien a bep seurt evel kizellerien, livourien, plastikourien... da zaremprediñ ar glad-mañ. Da bep arzour e chapel. Daoust d’al lec’hioù degemer, "an arz er chapelioù" ne ginnig ket diskouezadegoù arz sakr a vremañ. Ar pal a zo lakaat da zaremprediñ oberennoù, lec’hioù, ha sellerien gant tout o disheñvelded a-benn kenbroduiñ selloù a nevesao hon darempredoù gant seurt danvezioù ha lec’hioù. Un hent evit difenn un doare da welet ar glad, an arz hag ar sevenadur evel elfennoù oc’h emdreiñ bepred. Er bloaz-mañ e vo Nicolas Fédorenko e Chapel Sant Nikolaz e Pluniav ha Christian Jaccard, e Chapel an Drinded e Kastenneg, e Bieuzhi-an-Dour, an arzourien a enor.

 

Hoel Louarn

 

Evit gouzout hiroc'h : www.artchapelles.com

 

 

 

 

 

 

 

 

Daou rekord nevez evit neuierien amerikan

 

 

Kampionad neuial Pan Pacific 2006 (kemer a ra perzh enno ar Stadoù-Unanet, Kanada, Japan, Aostralia, Zeland-Nevez, Sina, Brazil...), aozet e Victoria (Kanada) en deus roet tro da neuierien amerikan da wellaat rekordoù bedel. Michael Phelps (skeudenn), en deus graet ar gwellañ amzer evit an 200 metr 4 doare neuial, gant 1'55"87. 10 kantvedenn gwelloc'h eo eget ar rekord en doa graet e 2003. An trede rekord bedel gwellaet gant Michael Phelps eo e Kampionad Victoria. An amzer wellañ zo bet graet gantañ ivez evit an 200 metrad "balafenn" hag ar "redadeg a-bep-eil" 4x100 metrad.

Brendan Hansen eo an eil Amerikan o vezañ enrollet ur rekord bedel nevez. An eil gwech er miz-mañ evitañ da wellaat rekord ar bed evit an 200 metrad angellat (brasse), gant 2'08"74.

 

 

 

 

 

 

 

 

La tourneuse de pages

 

 

Frañs – 2006

Seveniñ : Denis Dercourt

 

Donezonet e oa Mélanie evit seniñ piano, met dilezet he deus he benveg goude bezañ c’hwitet ur genstrivadeg. Disipet e oa bet he spered gant emzalc’h didrabas unan eus izili ar juri, ar vailhez Ariane Fouchécourt (Catherine Frot). Un nebeud bloavezhioù war-lerc’h, Mélanie (Déborah François) a zo deuet da vezañ koant evel un ael ; enfredet eo gant gwaz Ariane (Pascal Greggory) d’ober war dro o bugel en o zi. Ariane a gavo enni danvez un droerez pajennoù e c’hellfe magañ fiziañs enni.

 

Un istor veñjañs e vefe, pe un istor droukrañs kentoc’h ? Deoc’h d’ober ho soñj e fin ar film evel-just, met riskloù zo e teufe deoc’h ivez ar santimant eo echu ar film a-raok bezañ kroget da vat. Abeg an istor zo mat, koulskoude, met mankout a ra krizder pe kemplezhegezh. Un tammig re naet, pe re jentil eo e-keñver ar pezh a c’hortozer e penn kentañ ar film. N’eus ket bet labouret don a-walc’h war ar senario moarvat. Domaj eo, rak aktourien a-feson zo bet tutaet avat, ha brav-spontus eo Déborah François (bet dizoloet e L’enfant gant ar vreudeur Dardenne), gant he zudenn ael drouk. Peadra a oa da vont kalz pelloc’h.

 

Meriadeg Vallerie

 

 

 

 

 

 

 

 

Ride – Nowhere

 

 

Embannet gant Sire

 

An deiz all e oan aet skuizh gant ar sonerezh nevez, setu em eus divizet furchal e-touez ma fladennoù kozh. Klevet’m eus lavarout ivez e oa ar sonerezh shoegaze, pe noisy pop o tont en-dro. Ma, dav eo anzav n’eo ket koshaet pladenn Ride, bet embannet e 1990, hag embannet en-dro e 2001. Er bloavezhioù 1990 - ar ragistor ma seller ouzh tizh red an darvoudoù er mare-mañ – e oa gwelloc’h Ride evit ar re all a rae trouz, peogwir e oa gouest ar pevar faotr eus Oxford da sevel tonioù gwir, aes da gaout soñj outo. Dreams Burn Down hag an digoradur gant an taboulinoù, Polar Bear o vont crescendo, Seagull o tigeriñ an albom gant larsen, hag evel-just Vapour Trail, gant ar gourrebed o luskañ ar ganaouenn en he fezh. Ma’ z eo c’hoazh mat-tre eil pladenn ar strollad, e ranker lavarout n’eo ket kenkoulz ar peurrest eus o oberenn. N’eo ket grevus-tre : dibaoe em eus dizoloet Nowhere en-dro e tro dibaouez e-barzh al lenner CDioù.

R.M.

Evit gouzout hiroc’h : http://www.rideox4.net/

 

 

 

 

 

 

 

 

Chug-frouezh eonennek gant orañjez hag avaloù ar baradoz

 

 

Evit 6 gwerennad : 75 kantilitrad Perrier fresk, 4 orañjezenn, 2 aval ar baradoz.

 

Troc’hit ar frouezh e daou ha gwaskit anezho. Diskennit ar chug en ur garafenn hag ouzhpennit ar Perrier fresk.

Servijit.

Gallout a rit fardañ an evaj-mañ gant mandarin pe sitroñs glas ivez...

Ouzhpennit delioù bent troc'het munut pe skejennoù sitroñs glas da ginklañ.

Milk-shake gant ananaz, sivi ha mel

Evit 6 gwerennad : 1 litrad laezh soja yen-yen, 1 ananezenn vihan, 200 g sivi, 2 loaiad vras a vel dourek.

 

Dibluskit an ananezenn ha troc’hit anezhi e diñsoù bras. Gwalc’hit ar sivi ha dilostit anezho. Meskit ar frouezh gant al laezh soja hag ar mel. Servijit ar milk-shake.

 

Evit ma vefe freskoc’h c’hoazh e c’hellit ouzhpennañ 3 loaiad vras a skorn pilet.

Katell Leon

 

Deiziataer hollvrezhonek 2007

 

An deiziataer 2007 zo deuet er-maez ! Kavet e vo er stalioù levrioù breizhek hag e Skol an Emsav, e Roazhon, evel-just. Un doare nevez zo gant deiziataer 2007. Bihanoc'h eo evit mont gwelloc'h er chakodoù hag er seier-dorn. An Deiziataer hollvrezhonek zo ur benveg bepred talvoudus : leun a chomlec'hioù (ouzhpenn 200) hag a ditouroù vo kavet diwar-benn Breizh hag ar brezhoneg, un daolenn kemmadurioù, kodoù-post kumunioù Breizh... 13 euro an tamm.

Skol an Emsav, 25 straed Pierre Martin, 35000 Roazhon:
Pgz: 02 99 38 75 83. sae.bzh@wanadoo.frhttp://perso.wanadoo.fr/skol.an.emsav.